در زبان فارسی به هر شکل استوانهای تو خالی، لوله گفته می‌شود. اما در زبان انگلیسی دو کلمه Pipe و Tube به معنای لوله استفاده می‌شود و جالب آن که بسیاری از مردم حتی در زبان انگلیسی گمان می‌کنند که کاربرد این دو کلمه یکسان است. اما این دو کلمه تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارد و کاربرد آنها نیز از یکدیگر متفاوت است. اولین بار این سامانیان بودند که برای انتقال آب از رودخانه در خانه‌های خود کانال حفر کردند. آنها مسیر کانال را با استوانه‌های سفالی شکل لوله‌کشی کردند. این که بین پایپ و تیوب چه تفاوت‌هایی وجود دارد مطلبی است که قرار است در این مقاله آن را بررسی نماییم اما در یک پاسخ کوتاه این‌گونه می‌توان گفت که Pipe یک لوله‌ی گرد برای توزیع مایعات و گازها است که با قطر اسمی DN و یا NPS تعیین می‌شود. Tube اما یک مستطیل یا مربع بیضی توخالی است که برحسب قطر خارجی معرفی می‌شود.
لوله و مشخصات آن
لوله استوانهای تو خالی است که در جریان هدایت موادی خاص از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر استفاده می‌شود. این مواد خاص عبارتند از مایعات، گاز فاضلاب، گازهای تولید شده در صنایع، پودرهای شیمیایی و صنعتی، مواد سبک مثل الیاف در صنعت حلاجی و هر ماده‌ای که بتوان با فشار آن را به حرکت درآورد. امروزه لوله در سرتاسر صنایع خرد و کلان کاربرد دارد. برای همین دانستن مشخصات لوله و نوع کاربرد آن بسیار مهم است، زیرا قیمت لوله بر اساس همین مشخصات تعیین می‌گردد.
از نظر شکل تولید لوله‌ها به دو گروه تقسیم می‌شود:
لوله درزدار
زمانی که به واسطه خم کردن ورق فولاد و جوشکاری لوله شکل بگیرد، به آن لوله، لوله درزدار گفته می‌شود. لوله‌های درزدار طبق نوع فرآیند جوشکاری به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند.
- جوش قوس زیر پودری (SAW) :در این روش جوشکاری با کمک الکترود انجام می‌شود و برای این که در زمان جوشکاری از برخورد هوا با الکترود جلوگیری شود از پودری خاص و یا گاز آرگون استفاده می‌شود.
- جوش الکتریکی (ERW): در این روش جوشکاری، به شکل فرکانسی با استفاده از مقاومت الکتریکی انجام می‌شود.
- جوش (EFW): این نوع جوشکاری، جوشکاری ماهیچه‌ای نام دارد و عملیات جوشکاری به شکل پرتو الکترونی است؛ حرکت الکترون تبدیل به انرژی می‌شود، سپس انرژی جنبشی حرکت الکترون تبدیل به انرژی گرمایی می‌شود و در نهایت باعث جوش خوردن قطعه موردنظر می‌گردد.
- جوش (HWF): فرکانس بالا در این روش سبب جوشکاری قطعه می‌شود. جریان الکتریکی برابر ۷۰ هزارهرتز سبب می‌شود تا گرما ایجاد شده و قطعه جوشکاری شود.
لوله بدون درز
به لوله بدون درز، لوله مانیسمان می‌گویند. در فرآیند ساخت این نوع از لوله هیچ‌گونه درز جوشی استفاده نشده است. این لوله‌ها به شکل شمش‌های توپر هستند و ساخت آنها با نیروی حرارت و کشش با کمک غلتک انجام می‌شود. دامنه ابعادی این لوله‌ها تا قطر 16 اینچ است.
قطر اسمی لوله (Nominal Pipe Size یا NPS)
در نام‌گذاری لوله‌ها از دو سیستم متفاوت استفاده می‌شود؛ یکی DN و دیگری NPS. سیستم DN که توسط سازمان ISO معرفی شده، بر اساس سیستم متریک است. NPS (مخففNominal Pipe Size)، سیستمی برحسب اینچ است. NPS نسبتی با اندازه لوله نداشته و بیشتر برای مشخص کردن لوله‌ها از یکدیگر استفاده می‌شود.
تیوب و مشخصات آن
همان‌گونه که اشاره شد تیوب و لوله شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارند. اجسامی که دو سر آنها بسته نشده است و می‌توان کار انتقال و جابه‌جایی مواد را با آن انجام داد را به نوعی می‌توان تیوب خواند. قبل از آن‌که به تفاوت‌های تیوب و لوله بپردازیم ابتدا مشخصات تیوب را بررسی می‌کنیم. از تیوب معمولا زمانی استفاده می‌شود که فشار، دما و بالا در جریان سیال بالا باشد. همچنین زمانی که نیاز به انتقال حرارت داشته باشیم از تیوب استفاده می‌کنیم. موارد کاربردی تیوب، بویلر، مبدل حرارتی و کورهای نفتی است. فراگیری دانش و علم مشخصات تیوب و لوله کمک خوبی در راهنمای خرید لوله و تیوب خواهد بود.
مشخصات تیوب
یکی از مشخصه‌های تیوب یکسان بودن قطر اسمی و قطر خارجی تیوب است. به طور مثال تیوب ۲ اینچ، دارای قطر خارجی ۲ اینچ نیز هست.
ضخامت تیوب با کلاسه BWG مشخص می‌شود. دامنه گیج تیوب از ۰۰ شروع و به ۳۶ ختم می‌شود. هرچه BWG بیشتر باشد، ضخامت لوله کمتر است. به‌طور مثال گیج ۳۶ دارای ضخامت mm0.1 است.
در مورد BWG باید به این مطلب اشاره نمود که آن مستقل از قطر است. یعنی چند تیوب با قطر مختلف دارای BWG یکسان، ضخامت یکسان خواهند داشت.
قطرخارجی تیوب مثل OD پایپ ثابت است. با افزایش ضخامت تیوب ID کاهش پیدا می‌کند. تیوب انواع مختلفی دارد که عبارت است از:
تیوب سازه: این نوع تیوب در سازه‌های ساختمانی (چهارچوب‌ها)، سازه‌های ترافیکی (موانع در جاده‌ها) و سازه‌های پل‌سازی کاربرد دارند. سطح مقطع این نوع از تیوب در اکثر اوقات به شکل دایره است. قطر این نوع از لوله تا 24 اینچ و ضخامت دیواره تا یک اینچ است.
تیوب مکانیکی: این نوع تیوب بیشتر برای مصارف مکانیکی و ساختارهایی که نیاز به لوله‌های سبک نیاز دارند، استفاده می‌شود. تیوب مکانیکی برای زمین بازی و تجهیزات تفریحی، غلتک نوار نقاله سایبان‌ها و سازه‌های گلخانه‌ای استفاده می‌شود. تیوب مکانیکی برای جابه‌جایی سیالات استفاده نمی‌شود.
تیوب فشار: از این نوع تیوب برای حمل سیالات استفاده می‌شود. این نوع از تیوب توان درجه حرارت و فشار بالا را دارد.
تیوب از چه ساخته می‌شود؟
تیوب‌ها بر عکس لوله‌ها که از فولاد، چدن، استیل و… ساخته می‌شود. انواع tube بر اساس جنس به شرح زیر است:
- تیوب مسی: این نوع تیوب در یخچال‌ها و سیستم‌های تهویه کاربرد دارد و از مس خالص و یا آلیاژ مس ساخته می‌شود.
- تیوب آلومینیومی: در مصارف کم‌فشار (مثل صنایع بهداشتی، غذایی و دارویی) از این نوع تیوب استفاده می‌شود و به راحتی درب تیوب با فشار کم باز می‌شود.
- تیوب فولادی: این نوع تیوب برای دماهای بسیار بالا (Super Heat) در شرایطی مثل در بویلرها، مبدل‌های حرارتی و کندنسورها از تیوب فولادی استفاده می‌شود.
- تیوب پلاستیکی: تیوب‌های پلاستیکی مانند تیوب‌های آلومینیومی در تجهیزات کم‌فشار کاربرد دارد و معمولا از نایلون ساخته می‌شود.
تفاوت تیوب و لوله
بعد از آن که مشخصات تیوب و لوله را دانستیم بهتر است به تفاوت‌های آن نیز نگاهی انداخته شود. همان‌طور که در ابتدای مقاله نیز اشاره گردید، عده زیادی از مردم تیوب و پایپ را یکسان می‌دانند و بین آنها تفاوتی قائل نمی‌شوند. با آن که بین پایپ و تیوب تفاوت‌های زیادی وجود دارد.
برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.
